Bilgiler > Duygusal Yoksunluk Şeması Örnek Olayları
Duygusal Yoksunluk Şeması Örnek Olayları
Jedi 39 yaşında kadınlar onu duygusal olarak her zaman hayal kırıklığına uğratıyor.
Jed ofise ilk girdiği zaman iki şey gözümüze çarptı. İlki Jed’in ne kadar yakışıklı olduğu, ikincisi ise o kadar soğuk olduğyudu. Terapide, yaklaşması çok zor olan yabancı bir niteliği vardı. İlk seansta bize niye bu rada olduğunu anlattı.
Ergenliğinden beri kadınlarla birçok ilişkisi olmuş, ancak hiçbiri altı aydan fazla sürmemişti. Örüntü her zaman aynıydı. İlişkiye her başladığı zaman bir umut ve heyecan duygusu hissediyor ve uzun zamandır aradığı kadını bulduğuna inanıyordu. Jed’in baştaki bu çekimi, sonunda kaçınılmaz olarak hayal kırıklığı ile bitiryordu. Jed yaşadığı hüsranını şöyle anlattı.
JED: Be şimdi tekrar Elaine ile oldu. Bu sefer farklı olacağına emindim. İlk başta çok iyiydi. Ama tıpkı diğerleri gibi, bir süre sonra sıkılmaya be tatmin olmamaya başladım. Elaine beni rahatsız etmeye başladı.
Terapist: Elaine seni öfkelendirecek ne yaptı?
Jed: Yaptığı her şey beni sinirlendiriyordu. Benim telefonlarıma yeterince hızlı yanıt vermiyordu, partilerde diğer insanlarla çok fazla konuşuyordu, arkadaşlarıyla çok fazla zaman harcıyordu, iş yerinde çok fazla zaman harcıyordu, bana yeterince pahalı bir doğum günü hediyesi vermedi. Ama esas olarak yeterince heyecanlı değildi. Onun beni sevdiğini biliyordum. Ama elaine yeterli değildi. Daha fazlasına ihtiyacım vardı.
Ben duygusal olarak ölüyüm. Benim kadınlarla yakın olamamam bütün ilişiklerim için geçerli. Kimseye yakın değilim, hiçbir aile üyesine, hiçbir arkadaşa...
Jed için dünya duygusal bir çöldür. Onun izolasyondan tek kurtuluşu kadınlarla olan ilişkisinin ilk aşamalarıdır. Ve , bizim gözlemlediğimize göre, bu da kısa sürelidir.
Bu şemaya sahip bazı insanlar ilişklilerinde çok ısrarcı olma eğiliminidedirler. Bu şemanın doyumsuz bir özelliği vardır. İnsanlar size ne kadar verirlerse versinler, size hiçbir zaman yeterli gelmez. Kendinize sorun, “İnsanlar benim çok fazla muhtaç olduğumu veya ‘çok fazla’ istediğimi söyleyip duruyorlar nı?”
Jed bir örnektir. Elaine onun için büyük çabalarla ve harcamalarla çok özenerek bir doğumgünü partisi düzenlemiştir. Yine de, Jed partie Elaine’in hediyesini açtığı zaman ani ve şiddetli bir hayal kırıklığına uğramıştır: “Benim ona aldığım hediye çok daha pahalıydı” Kişi ile ilgilenildiğinin net bir kanıtı olsa bile sürekli bir yoksunluk duygusunun içinde olmak, o kişide Duygusal Yoksunluk şeması olduğunu gösterir
Jed’in yoksunluğu şiddetlidir. Neredeyse tamamıyla ihmal edilmiştir. Jed’in annesi hamile kaldığında on yedi yaşındaydı. Babası çok daha yaşlı ve evliydi. Jed’i oğlu olarak kabul etmedi. Annesi, Jed doğduğu zaman babasının merhamet göstereceğini ve kendisninin yanında kalacağını ummuştu. Ancak öyle olmadı
Jed: Ben doğduktan sonra babam anneme, daha önce gösterdiği ilgienden daha fazlasını göstermedi. Annem onu geri kazanmak için benim işe yaramadığımı fark ettiği andan itibaren, bana olan bütün ilgisini kaybetti. Hayatının hemen normale dönmesini ve daha yaşlı zengin erkeklerle çıkmaya devam etmeyi bekliyordu. Beni gerçekten doğurmamalıydı.
Duygusal yoksunluk şeması olan kişilerden sıklıkla böyle söylemeler duyarız: “Beni niye doğurduğunu bilmiyorum” veya “Beni asla doğurmamalıydı”. Jed çok küçüklüğündden beri onunla kimsenin ilgilenmediğini hatırlıyor.
Jed: Çoğunlukla etrafta değildi. Ama benimle olduğu zamanlarda bile daha farklı değildi. Ondan ne zaman bir şey istesem, “Sessiz ol, uyu, biraz uyumaya ihtiyacın var”, derdi ve sanki ben orda yokmuşum gibi yaptığı işe devam ederdi.
Jed:Kaldırım kenarındaki bir masada kahve içiyordum ve bir çift geçti önümden. Adam koluyla kadına sarılmıştı ve ona bakıyordu. Tanımlaması zor ama aniden annemin beni kucağına alıp bana sarılmasını hatırladım ve ağlayacak gibi oldum.
Jed kırılganlığını ve acısını başkalarıyla paylaşmaya başladı. Çok yeni olarak, ilk defa altı ayını romantik bir ilişkiyle geçirdi. Nicole adında bir kadınla evlenmek üzere nişanlandı.
Dustin: 28 yaşında, ulaşılaz olan kadınlara aşık oluyor.
Dustin: durmadan aynı şey oluyor. Birine delice aşık oluyorum. Ama bir nedenden dolayı yürümüyor. Bunun gibi (parmaklarıyla listelemeye başlar) Anne evliydi, Jessica ve Melinda’nın ikisinin de benden haberi olmayan erkek arkadaşları vard, lisa çok uzakta oturuyordu ve Gail birinden yeni ayrılmıştı ve başka ciddi bir ilişikiye başlamaya hazır değildi.
Dustin’in sevgililierinin genellikle belirli bir kişilik tipi vardı. Dustin’in ilgisini soğuk ve mesafeli kadınlar çekiyordu. “Sıcak ve verici bir kadın ile tanıştığım zaman, çok kolay ilgimi kaybediyorum.” Dustin’in ilgisini çeken kadınlar aslında onun takıntılığı olduğu kadınlardır; narsist, benmerkezci, çok fazla bekleyen ama karşılığından çok az şey veren kadınlardır. Dustin çok ilgili olduğu için bu kadınlar onunla olmayı tatmin edici bulurlar ama çok nadiren yakın ilişki kurarlar ve hiçbir zaman bir bağlılık kurmazlar.
Dustin’in ilişkileri fırtınalıdır. Kendini kaybedecek kadar sevinç ve acılar hisseder. Öfke ve huzursuzluğu arttığı zaman, kadınlar onunla vakit geçirmekten hoşlanmamaya başlarlar. Sonunda ilişki biter. Yeni bir kadınla başlayana kadar, Dustin üzüntülü bir döenmeden geçer.
Durmadan uygun olmayan kadınlara açık olan Dustin’in görünüşe göre iyi bir annesi vardır. Bütün doğru şeyleri yapmıştır. Dustin’e en iyi oyuncakları , en iyi kıyafetleri, en iyi okulları, en iyi tatilleri vermiştir. Ama yine de bir soğukluk vardır. Dustin’in annesi başarılı bir avukkattır. Annesi kariyerini, kadınların bu mesleği icra etmesinin çok nadir olduğu dönemlerde yapmıştır. Neredeyse dikkatinin tamamını işine vermiştir. Evdeyeken de kendine dönmüş ve geri çekilmiştir.
Bunu kendine bile itiraf etmese de , içinden Dustin’i bir dert, onu gerçekten önemli konulardan uzaklaştıran ısrarcı bir çocuk olarak görüyordu. Ve sıcak bir kadın değildi. Annesi sevgi göstermede zoralanan bir kadındı. Hatta bunu Dustin’den daha çok takdir ettiği insanlara karşı bile yapmakta zorlanırdı. Dustin’e karşı olan duygularının yoğunuluğunun az olmasından ötürü gizlice dustin’i suçlardı. Dustin’in onda az bir sevgi uyandırması annesinin suçu değildi.
Dustin onu besleyen bir anneinin yoksunluğunun yasını tuturak büyümüştür. Yasını kalın bir öfke kabuğu ile kapatmıştır. Bu , bölüm 4’te anlattığımız karşıt saldırı olarak başa çıkma biçiminin bör örneğidir. Yüzeyde Dustin çok şımarık ve huysuz bir çocuk olarak gözükür.
Bir yetişkin olarak Dustin, kendi duygusal yoksunluk şemasına uygun olmayan kadınlarla yaşadığı sayısız romantik ilişkiler ile canlı tutar. Mahkum olduğu bir ilişkiden diğerine geçemey devam eder. Kaçınılmaz olarak, her keadın onu hayal kırıklığına uğratır o da aşırı derecede ısrarcı olamaya başlar. Her zaman kadının onun kalbini kırması ile sonuçlanır.
Dustin: Terapiye başlamadan önce böyle bir sürecin içinde olduğum hakkında gerçekten hiçbir fikrim yoktu. Her seferinde aşık olduğum kadının tesadüfen uygun olmayan kadınlar olduğunu düşünürdürm.
Annesi duygusal açıdan yoksul olsa da, bir anlamda Dustin şanslıydı. Onu seven bir babası vardı. Babası ile ilişkisi olmasaydı o zaman kendini yakın insan etkilişiminden sonsuza kadar uzaklaştırabilirdi. Dustin’in babasının ona verdiği sevgi, annesinin verdiği zararın bir kısmını iyileştirmiştir. Bu sayede bu şema daha kısıtlı olarak gelişmiştir. Aile dışındaki kişilerle sağlıklı ilişkiler kurabilmiştir.
Dustin’in şeması yetişkin hayatında kısıtlı bir alan kapsar. Herkesin yoksun bırakan insanlar olarak görmez- sadece aşık olduğu kadınları. Birçok kişiyele dustin’in tatmin edici ilişkileri vardır. Hem erkek, hem de kız olarak pek çok iyi arkadaşları vardır. Bu kişilere fırtınalı aşk ilişkilerinin sefaletini anlatır.
Dustin’in durumu, babaının çoucuğun erkek yaşamındaki önemli rolünü gösterir. Eğer çocuğunu duygsal olarak onu yoksun bırakan bir annesi ama böyle olmayan bir babası var ise, o baba çocuğun karanlık ruhsal hayatının olmasını engelleyecek kilit nokta olabilir. Eğer çocuk şanslı ise baba, annenin yetersizliğini hissedecek ve bakım vermek için kendine düşen daha büyük sorumluluğu fark edecektir. Dustin’in söylediği gibi, “Babam , dünyada umudumu korumama yardımcı olmuştur. ” Benzer olarak, duygusal olarak yaoksun olan bir babası ama öyle olmayan bir annesi olan çocuklar da yetişkinken bazı ilişkilerinde bu duygusal yoksunluğu yaşayabilirler ve bazılarında yaşamazlar . Örneğin , yoksun bırakan babaları olan kızlar bu şemayı erkekler ile olan aşk ilişkilerinde yeniden yaşayabilir ama diğer ilişki türlerinde yaşamayabilirler.
Ebeveynin cocuğa zarar veren aktif bir şeyin olduğu diğer şemalardan farklı olarak, duygusal yoksunluk belli annelik davranışlarının yoksunluğu sonucunda ortaya çıkar, Kusurluluk şemasında ebeveynin eleştirme davranışı, baskınlık davranışı ise Boyun eğicilik şemasında yüksek oranlarda gözükür.
Dustin terapi sırasında bizimle birlikte bu ilmgelemeyi yaptı. Onu çok sinirlendiren, Christine ile ilgili bir olayı anlatıyordu. Ayrılmışları ve br partide karşılaştılar. Dustin’den Christine’i imgelemesini istedik.
Terapist: Ne görüyorsun?
Dustin: Christine’i görüyorum. Orada, mgenin tam ortasında beyazlar giyinmiş- sanki bir magazin reklamında. Donuk ve mükemmel gözüküyor. Cam ile çevrili.
Terapist: sen nerdesin?
Camın dışındayım. Ona bir şey söylemeye çalışıyorum ama camın arkasından beni duyamıyor. Bana bakmasını sağlayamıyorum. Kollarımı sallıyorum ve bağırıyorum aam beni camın arkasından duyamıor.
Terapist: ne hissediyorsun.
Dustin: Yalnızım.
Sonra biz Dustin’e daha önce çocukken böyle hissettiği bir zamanı imgelemesini istedik. Aklına gelen anı annesiyle ilgiliydi: “Annemi görüyorum koltukta oturmuş bir şeyler okuyor ve ben odanın dğer köşesinden sessizce yürüyorum; çünkü, biliyorum, kitabını okurken onu rahatsız edersem çok sinirlenecektir.”
Dustin: hala mutsuz olduğum zamanlar var, sanki yetmiyorumi gibii. Ancak daha çok kendimi bağlanmış hissediyorum. Bakıyorum ve Michelle ile bebek oradalar ve aniden artık yalnız olmadığımı hatırlıyorum.
Elizabeth: 40 yaşında , duygsal açıdan verici bir kişidir ama tam tersi bir adamla evlidir.
Elizabeth ve Josh beş yıldır evlidir. Ve erkeke bir bebekleri vardır. Elizbeth sıcak ve ilgili bir annedir. Aslında, oğlunu şımartma eğilimindedir. Oğlunun ağlamasını duymak onun için çok acı vericidir. Bu yüzden en ufak isteğini bile anında yerine getirir.
Elizabeth: bebek doğmadan önce sosyal hizmet uzmanı olarak çalışıyordum ama Danny’le evde kalmak için işi bıraktırm. Hayatım şimdi bebeğim etrafında dönüyoru. Onunla geçirdiğim zamanlardan çok keyif alıyorum.
Ama Josh ile çok mutsuzum. Çok soğuk biri. Onunla iletişim taştan su çıkarmak gibi. Evlendiğimiz aman onun böyle olduğunu biliyordum ama değişeceğini umdum. Ama sadece daha kötüye gitti.
Josh büyük bir şirkette yöneticidir. Çok uzun saatler çalışıp ve bütün dünyayı dolaşmaktadır. Elizabeth pek çok gecesini ve haftasonunu bebekkle evde tek başına geçirir: “Josh evdeyken bile durum daha iyi değil. İşiyle çok meşgul ve benimle vakit geçirmek pek ilgisini çekmiyor gibi. Elizabeth Josh’un iş seyahatlerinde ona sadık kalmadığını düşünmektedir. Sürekli bir öfke hali vardır. Birlikte oldukları nadir zamanları da şikayet ve sitem ederek geçirir. İronik olarak, öfkesi Josh’u daha da uzaklaştırır.
Duygusal yoksunluk şemanız varsa, sevilme ihtiyacınızın hiçbir zaman karşılanmayacağına dair derin ve sabit bir inancınız vardır.
Elizabeth’in kendi şemasını ifade etmesinin bir yolu da, başka insanların ihtiyaçlarını karşılamayı içeren bir iş alanında çalışmayı seçmiş olmasıdır. Sosyal hizmet uzamnı olmuştur. Siz de buhtemelen iyleştirme ve yardım eden mesleklerden birindesinizdir. Başkalarını beslemek, kendi karşılanmayan duygusal yoksunluk hislerinizi telafi etmeniz için bir yol olabilir. Benzer olarak, arkadaşlarınınız ihtiyacını karşılamak için çok fazla çaba harcayabilirsiniz. Elizabeth şöyle demiş.
Elizabeth: Ben her zaman dinleyiciyimdir. Diğer insanlar bana sorunları anlatır ve ben onlara yardım etmek için elimden gelen en iyisini yapmaya çalışırım Ama ben kimseye kendi sorumlarımdan bahsetmem. Sanırım bu yüzden sizi görmeye geldim. Ben insanları onların beni anladığından veya onların beni anlamaya çalışmalarından çok daha fazla anlıyorum.
Elizabeth’in annesinin istediği, kendi hayatında başaramadığı zenginliği yakalamaktı. Elizabeth’in zengin bir adamla evlenmesini istiyordu.
Elizabeth: Bana güzel ve çekici olmayı öğretti. Bu onun sevgisinin karşılığıydı. Eşlik etmek için performans göstermeyi öğretti. Beni alışverişe götürdü. Beni bir oyuncak bebek gibi giydirdi. Ama alışverişimiz ve eşlik etme bittiğinden beni göremezden geldi. Ben daha fazla uygun değildim.
Bildiğimiz gibi, Elizabeth annesinin isteklerini yerine getirerek büyümüştir. Zengin bir adamla evlenmiştir. Şimdi, bir yöneticinin eşidir. Eşi Elizabeth’ten , şirket ortamları için güzel ve çekici olmasını bekler. Şirket olmadığı zaman elizabeth’i yok sayar.
Terapist: Ne oluyor?
Elizabeth(gözleri kapalı): Annemle bir doğumgünü partisindeyim. Annem bana diğer küçük kızın yanına gitmemi ve onu öpmemi söylüyor. Anneme o küçük kızı sevmediğimi söylüyorum. Ama annem onun sevmemi istiyor ve be bana “Saçmalık , tabii ki sen onu seviyorsun” diyor
Terapist: Kendini nasıl hissediyorsun
Elizabeth: Önemsiz.
Annesi elizabeth’in duygularını ona geri yansıtmamıştır. Annesi ne onun duygularını bilir ne de onun nasıl hissettiği ile ilgilenir gibi gözükmektedir.
Elizabeth boşanıp mark diye bir adamla evleniyor. Öncesinde 2 tane soğuk kişi ile çıkıyor. Ona narsist adamlar çekici geliyor ama şimdi onları reddediyor.
Jeffrey E. Young - Hayatı Yeniden Keşfedin
***