Kurşun
kurşun atmosfere metal veya bileşik olarak yayılır ve her durumda toksik özellik taşır bu nedenle çevresel kirlilik yaratan en önemli ağır metaldir.dünya sağlık örgütü sınıflandırmasına göre (1995) kurşun 2. sınıf kansorejen gruptadır.
insan vücudundaki kurşun miktarı tahmini ortalama olarak 125-200 mg civarındadır ve normal koşullarda insan vücudu normal fonksiyonlarla günde 1-2 mg kadar kurşunu atabilme yeteneğine sahiptir. birçok kişinin maruz kaldığı günlük miktar 300-400 mg ı geçmemektedir.buna rağmen çok eski iskeletler üzerinde yapılan kemik
analizleri günümüz insanı kemiklerinde, atalarımızdakinin 500-1000 katı kadar fazla kurşun bulunduğunu göstermektedir.kalsiyum ve demir gibi birçok mineralin vücut tarafından emilimini azaltmaktadır.
kana karışan kurşun buradan kemiklere ve diğer dokulara gitmekte ya da dışkı ve böbrekler yoluyla vücuttan atılmaktadır.kemiklerde biriken kurşun zamana bağlı olarak (yarılanmaömrü yaklaşık 20 yıl) çözünerek böbreklerde tahribata neden olur. kurşun bir nevi nörotoksindir ve anormal beyin ve sinir sistemi fonksiyonlarına sebep olmaktadır.çocuklar üzerinde yapılan araştırmalarda kanda kurşun miktarı arttıkça iq seviyesinindüştüğü tespit edilmiştir.diğer taraftan kurşun nörotoksik özelliğinden dolayı sinirsisteminde iletimin azalmasına da yol açar.
ekolojik olarak kurşun katı olarak çökme eğilimindedir ve özel durumlar dışında kompleks oluşturmaz.genellikle doğaya salınan kurşun zor çözünür bileşikler oluşturur, bu nedenle beslenme zincirinde yer alan bitkilerden kurşun alınımı sözkonusu değildir.besin zincirinde kurşun yayınımı genellikle midye türü kalsiyumlu kabuklular üzerinden ve kalsiyuma bağlı olarak gerçekleşir.
1920’ lerde kurşun bileşikleri (kurşuntetraetil pb(c2h5)4 ) benzine ilave edilmeye başlanmıştır ve bu kullanım alanı kurşunun ekolojik sisteme yayınımında önemli rol oynar (227.250 ton/yıl abd).günümüzde kurşunsuz benzin kullanımı ile atmosfere kurşun yayınımı azalmakla beraber kurşunsuz benzin bileşiminde bulunan kurşun bir çok birincil metal üretim aşamasından atmosfere kurşun ve bileşiklerinin yayınımı devam etmektedir.
kurşunun diğer önemli kullanım alanları ise; teneke kutu kapakları,kurşun-kalay alaşımlı kaplar, seramik sırları, böcek ilaçları, aküler vb. alanlardır.kurşunlu benzin ve boya maddelerinin yanı sıra yiyecekler ve su da kurşun kaynağı olabilmektedir. özellikle endüstriyel ve şehir merkezlerine yakın yerlerde yetişen yiyecekler; tahıllar, baklagiller, bahçe meyveleri ve birçok et ürünü bünyesinde normal seviyelerin üzerinde kurşun bulundurur. su borularında kullanılan kurşun kaynaklar ve eski evlerde bulunan kurşun tesisatlarda, kurşunun suya karışmasına sebep olabilmektedir.kozmetik malzemelerde bulunan birçok pigment ve diğer ana maddeler de kurşun bulundururlar.sigara da kurşun kaynakları arasında sayılır.endüstriyel olarak kuyumculuk sektöründe altın rafinasyon ve geri kazanımı esnasında uygulanan “kal” işlemi illegal olarak önemli oranda kurşunun oksit halinde atmosfere atılmasına neden olmaktadır.
http://www.metalurji.org.tr/de...6/d136_4753.pdf
***