Bilgiler > Yapay tatlandırıcı sakarin tarihi
Yapay tatlandırıcı sakarin tarihi
Osmanlı Devleti'nde sakarin 24 Mart 1896 tarihinde, "saccharin" ve "saccharosin" adlarıyla Ticaret ve Nafia Nezareti tarafından marka koruması altına alındı. Şirketin vekili A. Stock tarafından tescil ettirilen bu yapay tatlandırıcı ürün, hap şeklinde kutu, paket ve sandık içerisinde piyasaya sunuldu. Tıbbiye-i Mülkiye ve Sıhhiye-i Umumiye Meclisi sakarinin muhtemel zararları konusunda bir karar aldı. Sakarinin tıpta kullanımı uygun olabilirdi ama gıda ürünlerinde şeker yerine kullanımında sağlığa zarar verebilirdi. Tedbir alması için Gümrük Dairesi Rüsumat Emaneti'ne 23 Temmuz 1 902 tarihinde başvurdu. 14 Şubat 1903 tarihinde Şura-yı Devlet-i Tanzimat Dairesi toplandı, konuyu nihai karara bağladı. Bazı kısıtlamalar getirdi. Başta Almanya olmak üzere bazı elçilikler hemen harekete geçti. "Ne demekti bu; Tanzimat ve yapılan ticari anlaşmalara ters bir durum nasıl kabui edilebilirdi!" Tanzimat Dairesi devreye girdi.
Bu arada Almanya'daki Fahlberg List şirketi İstanbul'a doktorlardan oluşan "bilimsel heyetlerin" sakarinin özellikle şeker hastaları için elzem olduğunu belirten raporlarını gönderdi.
Sonuçta ... Dahiliye Nezareti 15 Eylül 1903 tarihinde sakarin hakkında kararını Osmanlı vilayetine gönderdi: "İthalatında yasaklama ve kısıtlama yoktur!" Ancak reçeteyle satılacaktı!
Bir de, çocukların kullanmasına izin yoktu. Yiyecek-içeceklerde ise sakarin; çay, kahve ve komposto gibi sadece meşrubatlar için kullanılacaktı.
Gerek 1908 Cenevre ve gerekse 1909 Paris'te başta sakarin olmak üzere, (sakız yapımında) xylitol, (peynir yapımında kullanılan) dulcin gibi suni tatlandırıcıların yiyecek ve içeceklerde kullanımının yasaklanması için yapılan toplantılara Osmanlı'dan kimse katılmadı! Fransa gibi ülkeler yapay tatlandırıcı ithalatının şeker sanayini sekteye uğratacağını ifade ederken Osmanlı, kimi doktorlarının
sakarine yönelttikleri eleştirileri, dönemin düşük şeker fiyatları dolayısıyla çok ciddiye almadı. Başta idrar kesesinde olmak üzere olası kanser yapıcı etkisinden dolayı sakarin 1977 yılından itibaren gelişmiş 50 ülkede yasak. Ya Türkiye?
***