Bilgiler > ASTRONOMİ VE UZAY BİLİMLERİ DERSİ DERS NOTLARI
ASTRONOMİ VE UZAY BİLİMLERİ DERSİ DERS NOTLARI
Evren:
Uzayın tamamına ve içindekilerin hepsine birden evren denir. Evrenin içinde gezegenler, galaksiler, yıldızlar ve diğer madde şekilleri ve enerjiler bulunur.
Evren’in yaşı yaklaşık 14 milyar yıldır.
Gezegen:
Gezegen bir yıldızın ya da bir kütlenin yörüngesinde dönen ve nükleer olarak ısı ve ışık yaymayan , bulunduğu yörüngeyi diğer kütlelerden temizlemiş astronomik kütledir.
Yıldız:
Yıldız, kendi kütlesi tarafından çekilerek tek parça halde durarak termonükleer tepkimeler gerçekleştirerek parlayan küresel plazmadır. Gezegenlerden farkı, yıldızlar ışık saçarken, gezegenler ışık saçmaz. Sadece yıldızların saçtığı ışığı yansıtırlar.
Galaksi:
Yıldızların, uydusal kütlelerin, yıldızlar arası gaz, toz ve dark maddenin kütle çekimi ile birbirine bağlı olmasından oluşan sistemdir.
Evrende 300 milyarla 500 milyar arasında galaksi bulunmaktadır.
Işık yılı :
Astronomi biliminde kullanılan, ışığın boşlukta bir yılda kat ettiği uzaklığa eşdeğer, yaklaşık 10 trilyon kilometreye eşit uzaklık birimi.
Asteroit :
Boyutları 1 000 kilometreyi aşmayan küçük gezegen.
Uydu :
Kütlesi daha büyük bir gökcisminin, özellikle bir gezegenin çevresinde dönen gökcismi.
İnsanlar tarafından yapılanları da mevcuttur. Bunlar, uluslararası uzay istasyonu, hubble uzay teleskobu, turksat uyduları gibi uydulardır.
İnsan yapımı uydular dünyanın çevresinde tur atarak, dünyaya bilgi gönderirler.
Samanyolu galaksisi:
Genişliği yaklaşık 100 000 ışık yılıdır. Dünya’nın içinde bulunduğu galaksidir.
Andromeda galaksisi:
Samanyolu galaksisine en yakın galaksidir. Dünyaya uzaklığı 2.5 milyon ışık yılıdır. Dünyadan çıplak gözle görülebilecek en uzak galaksidir. Genişliği 220 000 ışık yılıdır.
Samanyolu Galaksisinin şekli yuvarlak, Andromeda Galaksisinin şekli ovaldir
Nebula: Uzayda dağınık halde bulunan toz bulutu
Mars: Dünya'ya uzaklığı 54 milyon km'dir. Yarıçapı 3400 km'dir. Dünyanın hacminin 8'de 1'i kadardır.
-Mars'ta yer çekimi dünyadan azdır.
-Mars yüzeyindeki toprak pudra şeklinde ve turuncu renklidir.
-Mars'ta atmosfer bulunmaz, basınç düşüktür.
-Dünya'ya en yakın gezegendir.
Güneş: Yarı çapı dünyanın 100 katı olan bir yıldızdır. Hacim olarak dünyanın 1 milyon katıdır. Dünya'ya uzaklığı 150 milyon km'dir. Güneşten çıkan bir ışık Dünya'ya 8 buçuk dakikada gelmektedir.
Dünya'nın da dahil olduğu 9 gezegen güneşin çevresinde dönmektedir.
Andromeda Galaksisi: Samanyolu galaksisine en yakın galaksidir. Dünyaya uzaklığı 2.5 milyon ışık yılıdır. Dünyadan çıplak gözle görülebilecek en uzak galaksidir. Genişliği 220 000 ışık yılıdır.
Dünyanın, Güneşin etrafında döndüğü fikrini ilk olarak Kopernik 1616 yılında ortaya atmıştır.
Dünyanın Çevresi 40 bin km’dir. Dünyanın çevresini ilk olarak Milattan Önce 300 yılında Eratosthenes iki adet bir metrelik çubuk kullanarak ölçmüştür.
- Güneş’e en yakın gezegenden en uzağa doğru gezegenler: Merkür, Venüs, Dünya, Mars, Jüpiter, Satürn, Uranüs, Neptün, Plüton
Evrendeki uzak mesafeler km yerine ışık yılıyla ifade edilir. Bir ışık yılı: ışığın bir yılda gittiği mesafedir. Yani ışık yılı zaman değil, mesafe ifade eder.
DÜNYA
-Dünya yaklaşık 4.5 milyar yaşındadır.(4 500 000 000 yıl)
-Kendisine en yakın gezegen olan Mars’a olan uzaklığı 54 milyon km’dir. (54 000 000 km)
-Güneşe uzaklığı 150 milyon km, Ay’a uzaklığı 350 bin km’dir.
-Güneşten çıkan ışığın dünyaya gelmesi yaklaşık 8 dakika sürer.
-Dünyanın çevresi 40 000 km, yarıçapı 6371 km’dir. Dünyanın çevresini ilk kez 2300 yıl önce Bugünkü Mısırda yaşayan Eratosthenes hesaplanmıştır.
-Dünyanın evrendeki açık adresi: Evren, Başak Süper kümesi, Yerel küme, Samanyolu Galaksisi, Güneş Sistemi / Dünya.
-Dünyanın yarıçapı Ay’ın yaklaşık 4 katı, Hacmi ise Ay’ın 64 katıdır. Dünyanın içine 64 adet ay sığabilir.
-Güneş’in büyüklüğü dünyanın 1 milyon katıdır. Yani Güneş’in içine 1 milyon dünya sığabilir.
-Dünya'nın saf demirden oluşan çekirdek kısmı 5500 santigrat derece sıcaklıktadır. Bu sıcaklık, Güneş'in yüzey sıcaklığına eşittir.
-Demir’in 1500 derecede erimesine rağmen, dünya çekirdeğindeki 5500 derece sıcaklığındaki demir, yüksek basınçtan dolayı katı haldedir.
***