Bilgiler > Plastik Yiyen Mantarlar
Plastik Yiyen Mantarlar
Plastik Yiyen Mantarlar: Türkiye'de de Bulunan Mantar, Plastikleri Yok Ediyor!
Aspergillus tubingensis türü mantarlar, genellikle meyve ve buğday gibi yiyeceklerin bozulması ve endüstriyel fermantasyon özellikleriyle bilinen bir Aspergillus türüdür. İlk olarak 1934 yılında Raoul Mosseray tarafından keşfedilmiştir. Özellikle de mor ötesi ışınlara karşı yüksek direnci ve yüksek sıcaklıklarda rahatlıkla üreyebilmesi gibi özellikleri sayesinde Dünya'nın birçok ılıman iklimli bölgesinde görülmektedir; ancak bunların başında Türkiye ve Hırvatistan gelmektedir; ancak Hollanda, Pakistan, Macaristan, Tayland, Çin, Cezayir gibi bazı diğer ülkelerde de bulmak mümkündür. Bu mantarın bir diğer özelliği ise, 2017 yılında Environmental Pollution jurnalinde yayımlanan bir makalede ilan edilmiştir: Plastik yiyebilme!
Pakistan'daki çöp yığınlarından alınan örneklerde, özellikle de poliester poliüretan tipi plastiğin doğal bozunma süresinden çok daha hızlı bozunduğu tespit edilmiştir. Nedenini inceleyen bilim insanları, A. tubingensis türü mantarların ürettiği esteraz ve lipaz enzimlerinin bu biyobozunmaya neden olduğunu göstermişlerdir. Bu enzimler başka canlılarda da üretilebilir; örneğin lipaz, insanda da üretilen bir enzimdir. Ancak mantarlardaki bu enzimlerin plastiği parçalayabilmesi, söz konusu mantarların evrimsel bir adaptasyon sürecinden geçtiğini göstermektedir. Daha önceden Geomyces pannorum ve Phoma cinsi mantarların plastiği sindirebildiği gösterilmişti - ki bu, söz konusu plastik sindirme özelliğinin bağımsız olarak evrimleşebildiğini göstermektedir.
Sadece bu da değil! Yapılan çalışmada, diğer Aspergillus türü mantarların da plastik sindirme yeteneği olduğunu göstermektedir. Ayrıca bu durum, topraktaki plastiğin bozunmasını sağlayan ana organizmaların bakteriler değil, mantarlar olduğunu fikrini de doğrulamaktadır.
Araştırmacılar, 3 farklı ortamda ve çeşitli koşullar altında mantarın plastik bozundurma sürecini incelediler. Her seferinde mantarın öncelikle plastik üzerinde yayıldığını, sonrasında mantar hiflerinin plastiğin içine doğru uzandığını, nihayetinde ise enzim salgısıyla plastiğin parçalandığını gösterdiler.
Eğer bu mantarların genetiği ve evrimi daha iyi anlaşılabilecek olursa, endüstriyel plastikleri çok daha verimli bir şekilde parçalamayı başarabilir; hatta enzimleri izole edip güçlendirme yoluyla Dünya'daki plastik çöp sorununu çözmeye birkaç adım daha fazla yaklaşabiliriz.
***