Bilgiler > VİZESİZ BALKAN ÜLKELERİ İÇİN GEZİ PLANI YAPMAK
VİZESİZ BALKAN ÜLKELERİ İÇİN GEZİ PLANI YAPMAK
4-12 Ekim 2014 tarihlerinde Kurban Bayramı tatilini fırsat bilerek 9 günlük vize istemeyen balkan ülkelerinden Sırbistan, Bosna Hersek, Kosova ve Makedonya’yı kapsayan 4 ülkeyi gezme fırsatı buldum. Turistik onlarca şehri bulunan balkan ülkeleri için nasıl gezi planı yapılması gerektiğini bu yazımda bulabilirsiniz.
NOT: Balkanlar ile ilgili bu sefer sadece gezilecek yerleri içeren bir yazı daha yayınladım. Bu yazıyı okuduktan sonra “Vizesiz Balkanlar Gezi Rehberi” yazımı da mutlaka okumanızı tavsiye ederim. İkinci yazım, ikinci yaptığım uzun süreli balkanlar seyahatimi içermektedir.
Balkan Ülkeleri
balkan-haritasi
Balkan Coğrafyası
Mavi ile yazdıklarım vize istemeyen, Beyaz ile yazdıklarım vize isteyen ülkeler.
Yunanistan için Schengen vizesi gerekiyor,
Romanya ve Bulgaristan‘ın ise kendi vizeleri var. Ancak geçerli bir Schengen vizeniz varsa 5 güne kadar bu iki ülkede kalabiliyorsunuz. Güncelleme (Mart 2015): Geçerli Schengen vizesi olanlar 180 gün içerisinde toplam 90 günü aşmamak kaydıyla Romanya‘da kalabiliyor.
Hırvatistan 2013’ten bu yana vize istiyor. Ancak geçerli Schengen, Bulgaristan, Kıbrıs ya da Romanya vizesi olanların serbestçe girebiliyor.
Vizesiz Balkanlar Turu
Balkanlarda vize istemeyen ve kesintisiz gezilebilecek 6 ülke ve onlarca şehir var. Hal böyle olunca ister istemez birçok yeri gezip görmek istiyor insan.
Gezi Planı Yapma
Elinizde bir dünya haritası varsa ya da ne bileyim yan sekmenizde Google Maps açıksa bence kapatın. Çok işinize yarayacağını zannetmiyorum ??
Balkanlar için gezi planı yapmak oldukça güç. Çünkü vize istemeyen 6 ülke ve bu ülkeler içerisinde turistik gezi için uygun çok sayıda şehir var. Herkesin gezi süresi farklı olacağı için (5 gün, 9 gün, 15 gün vb.) kendinize uygun hazır bir gezi planı bulmanız çok ama çok zor. Ben 9 günlük gezim için seyahat öncesinde şöyle bir plan çıkarmıştım:
my-balkans-trip
Gezmeden önce çıkardığım Balkanlar Gezi Rehberim
Gezi Planım: 9 gün, 6 ülke ve 7 şehir şeklindeydi. Ancak;
Gezebildiğim: Belgrad (Sırbistan / 2 gün), Saraybosna (Bosna Hersek / 2 gün), Prizren (Kosova / 2 gün), Üsküp (Makedonya / 3 gün) şeklinde gerçekleşti. Peki neden böyle oldu?
Balkanlarda “Evdeki Hesap Çarşıya Uymuyor”
Balkan ülkeleri ne yazık ki Avrupa ülkeleri gibi değil. Birbirleri içerisinde siyasi sorunları bulunuyor. Bu da bizi “otobüsler” konusunda sıkıntıya sokuyor. Örneği, “A” ülkesinden “B” ülkesine otobüs seferi yok. Bu nedenle “C” ülkesi üzerinden aktarmalı gitmek zorunda kalabiliyorsunuz. Ya da bazı otobüsler “Hırvatistan” üzerinden diğer ülkeye geçiyor ki Schengen vizeniz olmadığı için gidemiyorsunuz gibi siyasi sorunları bulunuyor.
Diğer bir sorun; gezi planınızı yaptınız diyelim. Akşam üzeri ya da gece şu şehirden – şu şehre geçerim diye planladınız.. Öyle olmuyor işte. Bazı otobüslerden “GÜNDE TEK SEFER” var ya da bazıları “örn: Akşam 5’te son seferini” yapıyor. Buda planda aksamaya yol açıyor.
Yukarıda yazdığım “otobüs olmama” ve “saat” sorunu ne yazık ki gezi öncesinde öğrenebileceğiniz birşey değil. Tek sorun da bu aslında ?? İnternetten otobüs sorgulama imkanınız yok ne yazık ki. Balkanviator sitesi ya da forum sitelerinde araştırıp bulduğunuz şeyler güncel olmayabiliyor. Kesinlikle internet araştırmalarına güvenerek plan yapmayın!
Ben internetten bulduğum saatlere güvenerek plan yaptım. Ya da “2 saatlik yol alt tarafı, her saat başı otobüs vardır” diye düşünerek hareket ettim ancak öyle olmadı maalesef. Ben yandım, sizinde yanmamanız için bazı tavsiyeler vereceğim.
Şiş Kebap ve Ayran (ajran) - Prizren / Kosova
Şiş Kebap ve Ayran (ajran) - Prizren / Kosova
Balkanlar için Nasıl Gezi Planı Yapılır?
Bence her şehirde “2 gün” kalacakmış gibi plan yapın. Böylelikle otobüs sorunundan kurtulur, uykusuz kalmaz ve gittiğiniz şehri rahat rahat gezme fırsatınız olur.
Gece Yolculukları:
“Gece otobüste uyurum, sabah şehre geldiğimde direk gezmeye başlarım” diye düşünüyorsanız o biraz zor oluyor. Birincisi otobüsler çok konforsuz ve 2 defa pasaport kontrolüne gireceğiniz için uykunuz bölünüyor. Yazının devamında bununla ilgili detaylı bilgiyi bulabilirsiniz.
Günübirlik Git-Geller:
Bazı şehirleri, örneğin Mostar‘ı sadece birkaç saatte gezebilirsiniz. Saraybosna‘da kalıyorsunuz diyelim. Sabah ilk otobüsle Mostar’a gider (3 saat) orayı gezdikten sonra son otobüsle Saraybosna’ya geri dönersiniz. Tüm şehirlerde konaklamak zorunda değilsiniz. Yakın şehirleri günübirlik görüp kaldığınız yere dönebilirsiniz.
Gerçekten Görmek İstiyor musunuz?:
Yukarıda da söylediğim gibi gerçekten gezebileceğiniz çok fazla şehir var balkanlarda. Ancak hepsinin ortak özelliği gezilecek birkaç önemli yerinin olması. Buda ister istemez her şehirde “bir gün kalırım” düşüncesi yaratıyor insanda. Mostar örneği tekrar; Popüler bir köprü ve çarşısı var. Ya başka? Gerçekten görmek istediğiniz yerlere gitmenizi tavsiye ederim. Onu da göreyim, bunu da göreyim gibi sıkışık bir plan yapmayın. Balkanlar kaçmıyor, gezmediğiniz yerlere daha sonra tekrar gidersiniz, nasıl olsa vizesiz! ??
Anlık Plan
Kalacağınız bir şehri çok sevebilirsiniz. Örneğin ben Saraybosna’yı çok sevmiştim. Ya da Belgrad‘ın gece hayatı oldukça renkliydi. Orada daha fazla zaman geçirmek isteyebilirsiniz. Hem bu, hem de gittiğiniz zaman öğrenebileceğiniz otobüs saatlerini hesaba katarsanız ben kesinlikle böyle birşeyi tavsiye ederim. Yani taslak bir gezi programınız olsun ancak buna uymaya çalışmayın. Akşam kalacağınız otele geçtiğinizde internetten bir sonraki adımınızı araştırın ya da otel görevlisinden yardım alın.
Vizesiz Balkan Ülkelerinde Gezilecek Şehirler / Yerler
Sırbistan: Belgrad, Niş, Novi Sad, Tara, Furska Gora, Zlatibor, Valjevo, Vrnjacka Banja, Ivanjica, Derdap, Arandelovac, Kosijeric, Kralijevo, Srpska Crnja, Gornji Milanovac, Pirot, Velika Plana, Paracin, Subotica, Novi Pazar, Semi Pazar, Sokobanja, Leskofça, Zajecar, Loznica, Trstenik, Zrenjanin, Kikinda, Cuprija, Negotin, Golubac, Kursumlija, Kanjiza, Mokra Gora, Backa Palanka, Bajina Basta, Vrsac, Vrdnik, Mionica, Sabac, Arilije, Raska, Topola, Petrovaradin, Kule, Vranje, Ljig, Sjenica, Prokuplje, Pribloj, Petrovac
Bosna Hersek: Saraybosna, Mostar, Tuzla, Bihac, Jajce, Banja Luka, Neum, Trebinje, Travnik, Sipovo, Bijeljina, Visoko, Cazin, Zenica, Foca, Fojnica, Konjic, Kupres, Jablanica, Velika Kladusa, Srebrenista, Zavidovici, Bosnanska Krupa, Caplinja, Mrkonjic Grad, Hadzici, Bugojno, Brcko, Sanski Most, Laktasi, Lukavac, Visegrad, Pale, Vlasic, Maglaj, Modrica, Stolac, Teslic, Ljubuski, İlidza, Bosnian River, Prijedor, Bosanski Petrovac, Novi Grad, Dvorovi, Prnjavor, Derventa, Tjentiste, Kakanj, Siroki, Vrbas.
Başçarşı / Saraybosna
Başçarşı / Saraybosna
Karadağ: Kotor, Bar, Budva, Podgorica, Hergec Novi, Ulcinj, Tivat, Cetinje, Becici, Petrovac, Kolasin, Zabljak, Sveti Stefan, Perast, Sutomore, İgalo, Susanj, Bijelo Polje, Dubrota, Niksic, Berane, Risan, Virpazar, Prcanj, Kumbor, Denovici, Donja Lastva, Tuzi,Rozaje, Bijela, Pijevja, Golubovci, Rumija, Piva Gölü.
Arnavutluk: Tiran, Sarande, Berat, Gjirokaster, Durres, Shkoder, Berat, Ergiri, Podragec, Gorice, Puke, Valbone Valley, Kruja, Himare, Lesh, Ksamil, Velipoje, Elbasan, Theth, Permet, Kukes, Borsh, Gramsh, Shebenik, Fier, Kavaje, Golem, Lushnje, Fir of Hotova, Lac, Kamez, Paskuqan, Mount Trebeshine, Llogara, Kashar, Korman ve Fierza, Butrint Gölü.
Kosova: Prizren, Priştine, Kamenica, Gazivoda Gölü, Deçan, Poduyeva, Gilan, Vıçtırın, Dragaş, Liplan, Ferziovik, Pec, İstok, Leposaviç, Rahofça, Yakova, Suvareka, Koçanik, Mitroviça, Glogovaç, Zveçan.
Makedonya: Üsküp, Ohrid, Bitola, Gostivar, Struga, Tetova (Kalkandelen), Berova, Pirlepe, Ustumca, Pestani, Kumanova, Debre, Doyran, Kavadar, Gevgeli, Vevcani, Veles, Mavrovo, Koçana, Negotin, Kırçova, İştip, Resne, Pelister, Radoviş, Dracevo, Cegrane, Palanska, Gorno nerezi, Ilinden, Kratova, Staro Nagoricane, Mavrovi Anovi.
Ne kadar çok şehir, gezilecek yer ve görülecek nokta var değil mi? Yani tek seferde hepsini görmek zaten imkansız.
Cezve ile gelen Türk kahvesi
Cezve ile gelen Türk kahvesi
Tek Yön Uçak Bileti Alma
Vize istemeyen ülkelere tek yön uçak bileti almak istediğinizde (dönüşü farklı bir ülkeden yapacak olsanız bile) Pegasus’un sitesinde Belgrad (Sırbistan) için şöyle bir uyarı çıkar;
Belgrad ülke makamlarından alınan bilgiye göre bu parkur için tek yön bilet düzenlenemez. Lütfen konuyla ilgili çağrı merkezimizden (0 888 288 18 18) bilgi alınız. Seyahatinize izin verilmemesi halinde havayolumuz sorumlu olmayacaktır.
ya da Türk Hava Yolları’ndan Üsküp’e tek yön bilet alacaksanız şöyle bir uyarı çıkar:
Türk vadantaşlarına bu parkur için Tek Yön bilet düzenlenemez.Lütfen konuyla ilgili Çağrı Merkezimizden yada Satış ofislerimizden bilgi alınız.
Kısaca “Tek yön bilet alabilirsiniz ancak ülkeye almazlarsa karışmayız” diyorlar…
Eğer uçak Türkiye’den geliyorsa iner inmez küçük bir “tip kontrolü” yapılıyor. Görevli birkaç memur uçağın çıkışında bekliyor ve önce kişinin tipine, daha sonra elinde ki pasaportuna bakıyor. Eğer turist gibi durmuyorsanız yan tarafta bekletiyorlar. Şahsen kıvırcık bonus saçlarımla sempatik durduğum için ben direk geçtim ancak 10-15 kişiyi ayırmışlardı. Bu noktada zannediyorum bir odaya gidip “ziyaret amacınızı, kaç gün kalacağınızı, yeterli paranızın olup olmadığını” soruyorlar. İnternette gördüğüm kadarıyla da çok iyi muamele yapmıyorlarmış. Her ihtimale karşın dönüş uçak biletiniz, kalacağınız yerin rezervasyonu vb. yanınızda olsun.
Balkanların Şehirlerarası Otobüsleri
Nelerle karşılaştım nelerle bir bilseniz ?? Türkiye’de alışmışız konforlu Suit, Travego otobüslere tabi, Balkanlarda ki otobüslere binince beğenmememiz çok normal. Öncelikle konfor ya da geniş diz mesafesi olan otobüsler beklemeyin. Hele öyle kek kola gibi ikramları zaten unutun ?? Dahası;
Belgrad’dan Saraybosna’ya gitmek için otobüs biletimi aldım, valizimi vereceğim zaman muavin +50 Dinar para istedi. Valizler ek ücrete tabiiymiş. Diğer ülkelerde de aynı durumla karşılaşabilirsiniz.
Bir benzin istasyonunda durduk, otobüse mazot aldıktan sonra içerisi bir mazot kokmaya başladı anlatamam. İnene kadar 5 saat boyunca o koku içeride kaldı. Aynı şeyi gezim sırasında karşılaştığım başkaları da yaşamışlar.
Sonbaharda gittiğim için geceleri hava çok soğuktu. Ancak şoför kaloriferleri açmıyor. Belki de çalışmadığı içindir. İnanın herkes içeride montla oturuyordu ?? Yazın da klimaları açmıyorlardır muhtemelen.
Şoför camı açıp sigara içiyor ancak dumanı içeriye mi üflüyor napıyor anlamadım. Hep bi sigara kokusu oluyor içeride.
Otobüslerin üst kısımlarında bulunan el bagajı koyma yerleri oldukça dar. Fotoğraf makinası çantamı koyamadım o yüzden hiçbirinde. Hep dizimin üzerindeydi,
Saraybosna – Novi Pazar otobüsüne binmeden şoföre “Prizren” diye sordum. “Yes” dedi. “Ten o’clock” diye sordum; “Geç otur hepsi aynı yere gidiyor zaten” diye cevap verdi. Türk olduğumu nasıl anladı bilemedim ??
Otogardan hareket edeceğimiz sırada otobüs geri geri gelemedi. Sebebi otobüsün geri vitesinin bozuk olmasıydı! Şoför ve diğer birkaç kişi 15 dakika kadar yapmaya uğraştı ancak başaramadılar. Sonrasında geniş bir manevra yaparak döndü ve 4 saat süren yolda geri vitesi çalışmayan bir otobüsle yolculuk yaptım. Ya bir şey olsaydı da geri gelmek zorunda kalsaydık ne olacaktı, kestiremiyorum doğrusu ??
Otobüsler dolmuş sistemiyle çalışıyor. Otogar haricinde herhangi bir yerden el yapana duruyorlar ve yolcuyu alıyorlar. Arkadaş şehir değiştirmiyorsun, A ülkesinden B ülkesine gidiyorsun yahu. Biraz ciddiyet ??
Benim karşılaştığım şeyler bunlardı. Tabi otobüsten otobüse farklılık gösterebilir ve herşey, belki daha kötüleri başınıza gelebilir, bilemiyorum.
Saraybosna > Novi Pazar otobüsü
Saraybosna > Novi Pazar otobüsü
Ancak otobüslerle ilgili bilmeniz gereken çok önemli detay var:
Otogarlar geceleri kapalı olabilir. Yiyecek/içecek birşeyler bulamayacağınız gibi soğukta dışarıda donabilirsiniz.
Otobüslerin saatte yapabilecekleri maksimum hız 80 kilometre. Ancak …
Otoban yolu neredeyse yok, çoğu zaman köy yolu gibi yollardan gidiyorsunuz. Bu nedenle saatte 80 km hız ile gideceğinizi düşünmeyin. 85 Kilometrelik bir yolu bizim otobüs şoförleri Türkiye şartlarında 45 dakikada giderken biz Priştine’den Üsküp’e bu mesafeyi 2 buçuk saatte kat ettik:)
Sınır geçişleri ve Pasaport Kontrolleri
Selanik ve Sofya seyahatlerim sayesinde neyle karşılacağımı biliyordum açıkçası. Otobüs iki ülke arasında bulunan sınır kapısına (gümrüğe) geldiğinde, otobüse bir ya da iki polis binerek pasaportları topluyor. Ardından otobüsten inerek küçük kulübelerde boş olan bir memura veriyor. Görevli memur pasaportunuzu sisteme işletiyor. “Bu kişi ülkeden çıkış yapmıştır” anlamına geliyor bu. Siz bu sırada otobüste bekliyorsunuz. 10-15 dakika sonra pasaportlar geliyor ve şoför ya da en önde oturan yolcu tarafından pasaportlar dağıtılıyor.
Ardından yaklaşık 20 metre gittikten sonra sırada giriş yapacağınız ülkenin pasaport kontrolüne giriyorsunuz. Aynı şekilde polis otobüse biniyor. Pasaportları topluyor ancak pasaportun ilk sayfasında bulunan fotoğrafa ve size bakıyor. Duruma göre “kaç gün kalacaksın vb.” gibi sorular sorabiliyor. Ardından otobüsten inerek bi önceki işlemin aynısı yapılıyor. Bu da “bu kişi ülkeye giriş yapmıştır” anlamına geliyor. Ardından pasaportlar dağıtılıp yolunuza devam ediyorsunuz.
Gümrük işlemleri sırasında bazı yolcuların valizleri aranabilir. Küçük bir ihtimal olsa da mümkün. Belki sizinde valizinizi arayabilirler, rutin bir uygulama. O yüzden 10-15 dakika olarak yazdığım süre minimumu ifade ediyor. Yoğunluk, valiz arama vb. durumlarında bu süre 1 saate kadar da çıkabilir.
Ayrıca bu işlemler sırasında pasaportunuza “ÇIKIŞ” ya da “GİRİŞ” damgası çoğu zaman basılmıyor. Neye göre olduğunu açıkçası anlamadım ama çok ilginç geldi bana. Normalde pasaportumda 12 giriş/çıkış damgası olması gerekirken 4 tane var sadece. İkisi zaten havalimanında basılan damgalardı. Garip ??
Balkanlar Tarihi
Balkanların çok geniş bir tarihi bulunmakta. Hızlıca birkaç bilgi vermek istiyorum. Bu coğrafya üzerinde Antik Yunan ve Makedonya Krallığı’nın yanında Roma, Bizans ve Osmanlı İmparatorluğu yüzyıllarca hüküm sürmüş. 19. yüzyılda başlayan isyanlar ve etnik karşıtlıklardan dolayı Balkan Savaşları başlamış ve bu topraklardan çekilmek durumunda kalmışız. Ardından 1. Dünya Savaşı başlamış ve sonrasında bu coğrafya üzerinde Yugoslavya Krallığı kurulmuş.
Siyasi istikrarsızlıklarla boğuşan Yugoslavya’yı 2. Dünya Savaşının ardından Josip Broz Tito tekrar birleştirerek bir arada tutmayı başarmış. 1980 yılında Tito’nun ölmesinin ardından ülkede ekonomik ve siyasi bunalım baş göstermiş ve ülkeler yavaş yavaş bağımsızlıklarını ilan etmişler. 1992-1995’te Bosna Savaşı ve 1998 – 1999 Kosova savaşının ardından Yugoslavya tamamen dağılmış.
Özetlemek gerekirse öncesinde çok fazla araştırma yapmamanızı, genel olarak kendinize taslak bir plan çıkarmanızı ve sıkışık bir plan yapmamanızı tavsiye ederim.
Ayrıca örneğin Üsküp’e 18 kilometre uzaklıkta Matka adında çok güzel bir kanyon var. Balkan şehirlerinde bu ve bunun gibi şehre çok uzak sayılmayacak kanyonlar, mağaralar, kaleler, tapınaklar vb. var. Bu nedenle buralarıda kaçırmamak adına otel görevlisinden mutlaka şehir hakkında bilgi alın.
Balkan şehirlerde yaşayan çok fazla Türk var. Bununla beraber yerli halkın orta ve yaşlı kesimi de Türkçe konuşabiliyor. Şehirlerde yaşayan çok fazla müslüman olmasından dolayı da camilerde ezan okunuyor. Kendimi Türkiye’de gibi hissettim adeta ??
***