Bilgiler > 1985 Yılı Coca Cola Formül Değişimi
1985 Yılı Coca Cola Formül Değişimi
coca cola 90 yildir ayni gizli formulun ekmegini yiyordu ve artik formulu degistirme vakti gelmisti. kubali ceo roberto goizueta yeni formul icin calismalarin baslamasi emrini vermisti ve yeni formullu coca cola 1985 yilinda piyasaya surulecekti. yeni formullu kolaya “new coke” ismi verilmisti ve bu kola piyasaya cikmadan once haftalarca yogun bir reklam kampanyasi yurutulmustu. bu reklamlarda siklikla “90 yildir begenerek ictiginiz kola daha da iyi hale geldi” deniyordu. milyonlarca insan heyecanla yeni kolayi bekliyordu ve her yerde bu konu konusuluyordu. amerikan astronotlar ay’a gittiginden beri halk ilk kez bu kadar heyecanliydi. sirketin hissesi neredeyse ikiye katlanmisti ve herkes yeni kolanin tadina bakmak icin sabirsizlaniyordu zira cehape zihniyetine sahip olan “eski kola” camileri ve kiliseleri ahir yapmisti ve insanlari tup kuyruklarina sokmustu. “yeni kola” amerika’yi yeniden “great’ yapacakti.
nisan ayinda yeni kola piyasaya ciktiginda tunelin ucu bombok bir yere cikmisti. insanlar her ne kadar takvimler 23 nisan’i gosterse de yeni kolanin gecikmis bir 1 nisan sakasi oldugunu dusunmeye basladilar. yeni kolanin tadi rezaletti ve bir deneyen bir daha denemek istemiyordu. ustelik sirket yeni kola daha cok satsin diye eski kolalarin satisini da durdurmustu. bir anda coca cola’nin atlanta’daki ofisine yagmur gibi mektuplar yagmaya basladi. oyle ki atlanta’daki postacilar sirf bu mektuplari yetistirebilmek icin cift mesai yapmak zorunda kalmisti. sirketin telefonlari susmak bilmiyordu. amerikalilar vietnam savasindan beri ilk kez bu kadar kizgindi. sokaklara dokulup protesto gosterileri yapanlar, coca cola’nin reklam tabelalarini yakmaya calisanlar ve sirketin kamyonlarini taslayanlar ortaya cikmisti. o zamanlar eksi sozluk olsaydi kesinlikle “nisan 1985 coca cola rezaleti” basligi acilirdi.
coca cola aslinda o kadar da muhafazakar olmadigini ve yeni fikirlere acik oldugunu gostermeye calismisti ama insanlar coca cola’nin tadina o kadar alismisti ki icecegin formulunde degisiklik yapilmasini istemiyorlardi. futbolda surekli kazanan takim nasil degistirilmezse surekli kazanan cola’nin formulu de degistirilmezdi. hatta degistirilmsi teklif dahi edilemezdi. coca cola’nin formulunu degistirmesi artik emekliligini yasayan ama sirkete hala disardan danismanlik yapan eski ceo robert woodruff’u o kadar cok etkilemisti ki evladini kaybeden bir baba gibi yemeden icmeden kesilen yasli adam 1 ay sonra hayata gozlerini yumacakti. pepsi sirketi buldugu bu firsati degerlendirmek icin ataga gecti ve “coca cola tadini pepsi’ye benzetmeye calisti ama beceremedi” temali reklamlar yayinlamaya basladi.
yeni kolanin tadi gercekten berbat miydi bilinmez. buyuk ihtimalle uzun yillar boyunca orijinal coca cola’ya alisan insanlarin bu yeni tada alismasi zaman alacakti ve insanlar bu yeni kolaya “le kola” muamelesi yaparak sans vermek istemiyorlardi. belki yeni coca cola piyasaya baska bir isimle ciksaydi ve eski coca cola’nin yerine gecme gibi fazla iddiali bir mesaja sahip olmasaydi tutabilirdi ama bu mesaj geri tepmisti. yine yeni kola piyasaya cikarken eskisi de piyasada kalsaydi bu kadar sert tepki gelmezdi ama eski kolayi piyasadan cekip yenisini piyasaya surmek halka zorla yenisini kabullendirmek gibiydi ve bu da geri tepecekti. fidel castro bile kuba’daki sarayinda “coca cola’nin bitisi amerikan kulturunun yasadigi erozyonun kaniti” mealinde bir aciklama yapacakti. ulkenin dort bir yaninda stadyumlarda dev ekranlarda oynayan coca cola reklamlari binlerce taraftar tarafindan yuhalanmaya baslamisti.
coca cola yuzunu kurtarmak icin o zamanlar abd’nin en populer ailesi olan cosby ailesini reklamlarinda kullandi ve gazetecilere yeni kola ile ilgili pozitif yazi yazmalari icin para yedirildi. bu arada reklamin iyisi kotusu olmadigi icin ilk haftalarda yeni kolanin tadini merak eden ve bu kadar kavga gurultunun neden ciktigini anlamaya calisan milyonlarca insan coca cola almisti ve yeni kolanin tadina bakmisti. bu yuzden yeni kolanin satislari en basta cok iyi olacak gibi gozukuyordu. ayni zamanda bir cok coca cola hayrani eski kolalari piyasadan cekilmeden toplamak icin market market gezip yuzlerce sise ve kutu kola satin aliyordu. sokaklarda insanlar sinirli olsa da sirketin satislarinda henuz dusus yoktu. bu arada eski kolalar karaborsaya dusmustu.
ikinci ayda satislar dusmeye basladi ve coca cola’nin ofisine gunde 8 bin telefon aramasi gerceklesti. bu aramalarin %99’u ofkeliydi ve isyan etmekteydi. coca cola sirf telefonlari cevaplasin diye ise onlarca eleman almisti ama bana misin dememisti. sirkete yazilan kizgin mektuplar artik damperli kamyonla getirilip sirketin bahcesine birakiliyordu cunku binada mektuplari sigdiracak bos yer kalmamisti. aradan 2 hafta daha gectikten sonra sirket eski kolayi geri getirsin diye mahkemeye verilmisti. hatta bir eyalette sirket mahkemeye verenler tarafindan “amerikan ruyasini oldurmekle ve ulkeye ihanet etmekle” suclaniyordu. hatta zaman zaman sirketin yoneticilerine cesitli tehditler yagiyordu. belki de hayatlarinda ilk kez sokaklara dokulen amerikalilar bir eylemde “anayasayi degistirin, incil’i degistirin ama coca cola’nin formulunu degistirmeyin” diye haykiriyordu. zengin bir isadami coca cola’ya 10 milyon dolarlik bir cek yollayip “insanlari magdur edeceginize eski kolanin formulunu bana satin ve piyasaya surmeme izin verin” diyecekti.
otobus duraklarinda, metrolarda, spor musabakalarinda, konserlerde, her ortamda coca cola’nin yeni formulu konusuluyordu ve pepsi’nin satislari artmisti. henuz bazi ulkelerde eski kola satilmaya devam ettigi icin ucaklarla buralara gidip eski kolanin tadina bakan amerikalilar hic de azimsanmayacak sayidaydi. meksikalilar coca cola’nin formulunun degistigini duyunca sokaklara dokulmustu ve isyan tum latin amerika’ya yayilacak gibiydi. alabama’da bir kilisede eski kolanin cenaze toreni yapilmisti ve torende konusan papaz “eski kola cennete gitti, biz de cennete gittigimizde ona kavusacagiz” demisti. bir supermarkette raflara yeni kolayi dizen bir calisana fiziksel saldiri gerceklesmisti. haziran itibariyle sirketin satislari cok buyuk bir dususe gecmisti.
11 temmuz’da yuzlerce gazetecinin izledigi bir basin toplantisi yapan coca cola eski formulu geri getirecegini ilan ettiginde abd’de bir bayram havasi esiyordu. o gun abd baskani reagan kanser ameliyati gecirmesine ragmen bundan neredeyse hic bahsetmeyen tv kanallari coca cola’nin donusunu “son dakika” haberi olarak gectiler ve gazetelerde olay mansetten verildi. supermarketlerin onunde bugun iphone cikinca apple dukkanlarinin onunde olusana benzer kuyruklar olusacakti ve insanlar eski sevgililerine geri donebilmek icin sabirsizlaniyordu. coca cola’nin geri donusune “second coming” yani “ikinci gelis” ismi verilmisti. incil’de gecen bu ismin dini bir anlami vardi ve isa’nin kiyametin kopmasina yakin yeryuzune ikinci gelisini temsil ediyordu. coca cola 3 ay boyunca halkin cok sert tepkisini cekmisti ama simdi yillarca ugrassa yapamayacagi kadar reklam yapmisti. eski formullu icecekler geri doner donmez satis rekorlari kirmisti ve pepsi hic olmadigi kadar geriye dusmustu. hatta bazi pepsi yoneticileri coca cola’nin son 3 ayda olup bitenleri onceden planlayip tiyatro oynadigini ve son aylarda yasanan hersey in viral reklamdan ibaret oldugunu dusunuyordu.
coca cola’nin atlanta’daki ofisine kamyonlar dolusu mektup yagmaya devam ediyordu ama bu kez gelen mektuplar tesekkur mektuplariydi. hatta bazi coca cola taraftarlari ucak tutup “tesekkurler roberto” yazan bir pankarti sirketin ofisinin uzerinde tur attirmisti. nisan ayinda sirket sanki “isa’yi carmiha germis” muamelesi goruyordu ve simdi de “aids’e care bulmus” muamelesi goruyordu. bu arada eski kola geri gelecekti ama bir yandan da sinirli sayida da olsa “yeni kola” da uretilmeye devam edecekti. bu kolalar hicbir zaman yuksek satis performansi gosteremedi ve 2002’de tamamen piyasadan cekildi.
***